Zwakte in (delen van) armen en/of benen die niet veroorzaakt is door schade aan of een ziekte van het zenuwstelsel. De mate van zwakte kan variëren door de dag heen. Dit heeft te maken met de vermoeidheid en pijn die iemand ervaart.  

 

Bij functionele zwakte ervaren patiënten:

• moeite met lopen;
• dat een kant van hun lichaam heel zwaar wordt;
• dat ze dingen laten vallen;
• dat een ledemaat niet normaal voelt of als onderdeel van zichzelf voelt.

Dit kan erg beperkend en beangstigend zijn. Omdat er geen permanente schade aan het zenuwstelsel is kunnen de klachten verbeteren of zelf helemaal weggaan. 

 

Diagnose

De diagnose functionele zwakte of verlamming wordt gesteld door de neuroloog. Er wordt gekeken naar een patroon van zwakte dat past bij FNS en geen veranderingen in reflexen of ander bewijs voor een structurele neurologische ziekte, zoals een infarct. 

 

Signalen die wijzen op een functionele zwakte of verlamming:

• Een slepend been tijdens lopen;
• Functionele uitval. Wanneer een arm of been getest wordt door de neuroloog zakt deze in elkaar (instorten). Dit is een typische reactie bij FNS, hoe meer je probeert met je arm/been hoe zwakker deze wordt;
• Hoover's test. De test wordt liggend uitgevoerd. Bij deze test wordt gevraagd om het zwakke been in het bed te duwen. Dit zal (meestal) niet gaan. Wanneer echter gevraagd wordt het andere 'goede' been op te tillen zal het zwakke been vanzelf in het bed duwen. Wanneer de zwakte of verlamming structureel is zal het been zwakke been niet veranderen. 
  • Deze techniek kan gebruikt worden om het zwakke been weer te trainen;
• Heup Adductor test. De test wordt zittend uitgevoerd. Bij deze test wordt gevraagd om het zwakke been opzij te duwen. Ook dit zal (meestal) niet gaan. Wanneer gevraagd wordt het andere 'goede' ben opzij te duwen zal het zwakke been vanzelf tegendruk geven;
• Een verschil in kracht op bed versus tijdens lopen. Sommige patiënten met FNS ervaren geen zwakte of verlamming in het been wanneer zij liggen in bed maar wel wanneer zij proberen te lopen. Omgekeerd kan dit ook voorkomen.

Het gaat hierbij om een combinatie van signalen, een enkele bevinden is niet betrouwbaar genoeg om een diagnose te maken. 

 

Hoe kan een functionele ledemaat zwakte ontstaan

Er zijn verschillende situaties waarbij functionele zwakte kan ontstaan, zogenaamde triggers. Het kan zijn dat geen van deze situaties op u van toepassing is.

• Na letsel of bij pijn. Soms is overlap met Complex Regionaal Pijn Syndroom (CRPS)
• Bij ziekte met veel vermoeidheid of bedrust. Soms is er overlap met Chronisch Vermoeidheidssyndroom (CVS)
• Na het wakker worden bij een operatie onder narcose of na wakker worden uit slaap. De zwakte of verlamming komt niet door de narcose maar waarschijnlijk door de veranderende hersen status.
• Na een functionele aanval of paniek aanval 
• Tijdens een migraine aanval
• Soms is er geen duidelijke aanleiding

 

Behandeling

Signalen dat de zwakte af kan nemen, zoals te zien is tijdens te Hoover's test en Heup Adductor test, kunnen helpen bij de geruststelling dat de zwakte niet permanent is. 

Voor de behandeling wordt fysiotherapie aangeraden. Wanneer er veel pijn wordt ervaren kunnen medicijnen helpen. De medicijnen brengen niet de kracht terug in het been/arm!

Verder kan (zelf-)hypnose en katalepsie-inductie helpen om normale beweging te starten. 

Tips

• Probeer zo veel mogelijk aan andere dingen te denken wanneer je loopt. De afleiding kan er (soms) voor zorgen dat de zwakte minder wordt. Wanneer je aan mensen zonder FNS vraagt om te focussen hoe ze moeten lopen zullen zij ook eerder struikelen. 
• Probeer oefeningen te doen waarbij beide armen of benen tegelijk worden gebruikt in plaats van oefeningen waarbij gefocust wordt of het zwakke ledemaat. 
• Probeer je lichaam zo veel mogelijk in een natuurlijke houding te plaatsen. Wanneer een arm of been zwak aanvoelt of niet aanvoelt alsof het bij het lichaam hoort kan het naast je lichaam gaan hangen of meeslepen. Door het been/arm in een normale houding te brengen leert het brein opnieuw dat dit de juiste houding is.